Czerniak – W jaki sposób się objawia i jak go leczyć?

Co to jest czerniak?

Czerniak to nowotwór wywodzący się z melanocytów, czyli komórek barwnikowych wytwarzających oraz zawierających melaninę, które mogą ulec złośliwej przemianie.

Czerniak najczęściej pojawia się na skórze, lecz u niektórych pacjentach występuje również w siatkówce oka, na błonach śluzowych jamy ustnej czy w odbytnicy.

Czerniak – czynniki ryzyka

  • średni wiek; w Europie obserwuje się średnio 10 zachorowań na 100 000 mieszkańców. Na chorobę tę częściej zapadają kobiety, lecz jej przebieg jest cięższy u mężczyzn,
  • stałe drażnienie i urazy skóry,
  • długotrwała ekspozycja na słońce,
  • jasna karnacja,
  • wrodzone znamiona barwnikowe i dysplastyczne

Objawy czerniaka

Czerniaki zwykle rozwijają się ze znamion barwnikowych – płaskich, złośliwych plam soczewicowatych, które najczęściej występują na twarzy. Najgroźniejsze z nich są te silnie wybarwione, całkiem płaskie lub lekko uwypuklone, pozbawione włosów.

Kontrola to podstawa!

Czerniak jest nowotworem, który z trudnością poddaje się skutecznemu leczeniu. W związku z tym, kluczową rolę w walce z nim odgrywa profilaktyka oraz wczesne rozpoznanie choroby. Najlepiej rokują czerniaki wywodzące się z plam soczewicowatych i powierzchniowo szerzące się, najgorzej – bezbarwnikowe, guzkowe i rozwijające się podczas ciąży i połogu.

Zaniepokoić powinny nas zmiany pojawiające się na już istniejących znamionach – ich powiększenie się, zmiana kształtu, granic lub zabarwienia, świąd oraz pieczenie. Groźne okazać mogą się także znamiona, które pojawiły się na skórze niezmienionej i są asymetryczne, mają nieostre granice lub różne zabarwienie oraz czerwoną obwódkę.

Każde niepokojące nas znamię należy pokazać lekarzowi, który obejrzy je przy pomocy diaskopu lub skieruje do chirurga, który usunie znamię i podda je badaniu histopatologicznemu.

Profilaktyka

Kluczową rolę odgrywa tutaj rozsądne korzystnie ze słońca. Bezwzględny zakaz opalania się mają osoby o jasnej karnacji, dużej ilości znamion lub ze znamionami dysplastycznymi. Osoby z grupy ryzyka, przed każdym spacerem powinny nakładać preparaty zawierające filtry o wysokim stopniu ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB.

Leczenie czerniaka

Zwykle jest ono wieloetapowe. Pierwszym z nich jest leczenie chirurgiczne polegające na radykalnym wycięciu nowotworu razem z marginesem zdrowej skóry o szerokości 1 centymetra (dla czerniaka o grubości do 2 milimetrów). Gdy grubość naciekania jest większa, usuwa się 2-3 centymetry zdrowej skóry. Chirurg musi również usunąć powięź powierzchniową, by mieć pewność, że nie pozostały w niej komórki nowotworowe. Na koniec, zamyka się powstałą ranę.

Inne metody leczenia to:

  • izolowana kończynowa chemioterapia perfuzyjna – stosuje się ją wówczas, gdy doszło do przerzutów w odległości powyżej 2 centymetrów od brzegu guza pierwotnego. Taka terapia polega na podawaniu choremu dużych dawek leków przeciwnowotworowych do kończyny.
  • radioterapia – wykorzystuje się ją w sytuacji, gdy chory nie może lub nie chce zostać poddany operacji albo jako leczenie miejscowe, gdy nie ma możliwości przeprowadzenia radykalnej operacji.